Stulisz lekarski (w Szwajcarii pod nazwami: Weg Rauke, Sisymbre officinal, Erba cornacchia comune, Rutgetta ufficinala) – Sisymbrium officinale (Linne) Scopoli, z rodziny Brassicaceae = Cruciferae jest pospolitą rośliną w Polsce. Rośnie na ugorach, nieużytkach, w ogrodach, przy kompostach. Jest roślinką jednoroczną. Surowcem jest ziele stulisza – Herba Sisymbrii, najlepiej w czasie kwitnienia i owocowania, gdy ma największe stężenie składników czynnych. Ziele bogate w glukozynolaty, w owocach są obecne glikozydy kardenolidowe (nasercowe). Należy do ziół fitoncydowych, wytwarzających substancje o silnych właściwościach przeciwdrobnoustrojowych (olejki gorczyczne).
Nalewka – Tinctura sporządzona z owoców lub nawet z górnych odcinków pędu (kwiaty, owoce) stulisza zwiększa siłę, amplitudę i szybkość skurczu mięśnia sercowego. Obniża ciśnienie żylne. Nie powoduje wzrostu ciśnienia tętniczego krwi. Nalewkę 1:3 można zażywać 1 raz dziennie po 5 ml, najlepiej rano. Zwiększa diurezę.
Napar – Infusum, intrakt na świeżym zielu, nalewka na świeżym zielu, macerat ze świeżego ziela (surowiec zmielić i szybko zalać zimną wodą, pozostawić pod przykryciem na 2 godziny, przefiltrować) zażywane 4 razy dziennie działają wyraźnie wykrztuśnie i silnie antyseptycznie. Mają wpływ żółciopędny. Działają moczopędnie. Macerat, napar, wyciągi na alkoholu 30-40% są zasobne w związki organiczne siarki i dlatego nadają się do pielęgnowania (przemywanie, okłady) skóry tłustej, łojotokowej, ze stanami zapalnymi, trądzikowej. Nalewka poprawia koloryt skóry i pobudza krążenie krwi i limfy w skórze.
Nalewka ze stulisza na spirytusie, ze świeżego ziela, a także intrakt (stabilniejszy od nalewki) 1:3 działają rozgrzewająco i przeciwbólowo miejscowo oraz przeciwbakteryjnie i przeciwłojotokowo. Ładnie oczyszczają pory. Nadają się do wcierań przeciwreumatycznych, po kontuzjach dla przyspieszenia ustępowania krwiaków i obrzęków zapalnych. Także przy obrzękach zastoinowych kończyn dolnych nalewka na świeżym stuliszu – wcierana przynosi dobre wyniki lecznicze. Świeże ziele leczy niektóre wypryski i trudno gojące się rany. W tym celu ziele świeże zmielić, skropić spirytusem i olejem lnianym lub tranem, wymieszać i przykładać na chore miejsca, najlepiej na gazie. Opatrunki trzymać 45-60 minut, stosować 3, a potem w miare gojenia 2 razy dziennie.
W dawnej fitoterapii ziele stulisza w formie naparu zażywano przy zapaleniu oskrzeli, chrypce, kaszlu, przeziębieniach, a nawet zapaleniu płuc. Szczególnie sprawdza się przy suchym i bolesnym kaszlu oraz zaflegmieniu dróg oddechowych. Nasiona rozdrabniano i mieszano z miodem, po czym zażywano przy nieżytach układu oddechowego. Z miodem można także mieszać zmielone świeże ziele, przy czym dla utrwalenia polecam dodać na każdą łyżeczkę zmielonego ziela stulisza 1 łyżeczkę spirytusu lub gliceryny oraz 1-2 łyżki miodu lipowego, spadziowego, gryczanego lub rzepakowego. Wymieszać. Zażywać kilka razy dziennie po 1 łyżce płaskiej.
Stulisz pomaga w leczeniu niewydolności sercowo-płucnej.
Related Posts
Herba Galii veri – ziele przytulii pospolitej
Radix Bryoniae – korzeń przestępu jako lek przeczyszczający (laxans, drasticum) i wymiotny (emeticum).
Cykoria podróżnik – Cichorium intybus L. w praktycznej fitoterapii
Phosphorus – fosfor jako lek w dawnej medycynie
Wydano monografię naukową VI konferencji “Rośliny zielarskie, kosmetyki naturalne i żywność funkcjonalna” – Medycyna komplementarna w zapobieganiu i leczeniu chorób cywilizacyjnych, Krosno-Wrocław 2019.
Jemioła – Viscum wg monografii Komisji E, cz. II
W okolicy Siedlec używano nasion stulisza gotowanych w mleku i dawano dzieciom przy biegunkach dlatego roślinę tą zwano tam zabawnie stulidupką. Huculi zaś myli głowę w odwarze gdy bolała. Nalewkę na nasionach (15 – 20 kropel 2 razy dziennie po jedzeniu) używano przy krwawieniach wewnętrznych. W starszych księgach zielarskich można znaleźć przepisy na preparaty galenowe z kwitnącego ziela na nadciśnienie. Dzisiejsza fitoterapia ceni sobie związki siarki zawarte w olejku eterycznym (zwiększa wydzielanie śluzu w oskrzelach). Zważywszy na to, że roślina działa również mukolitycznie (zmniejsza lepkość śluzu) dawne zastosowanie surowca na kaszel itp. dolegliwości wydają się trafne. Niedawno odkryto, że nasiona stulisza zawierają niewielkie ilości glikozydów kardenolidowych, substancji o właściwościach podobnych do właściwości digitaliny. Zatem zastosowanie tej rośliny przy niewydolności serca znów potwierdza nauka. Najczęstsze obecnie zastosowania surowca to: afonia (utrata głosu) – napar z 5 gram ziela na filiżankę pozostawić 10 minut pod przykryciem, 3 – 4 razy płukać gardło; chrypka, zapalenie krtani, zapalenie oskrzeli i płuc – napar jak wyżej pić 2 – 4 filiżanki dziennie lub nalewkę 30 kropli w szklance wody, 3- 4 razy dziennie. Stulisz jest również rośliną jadalną. Cenili go Indianie. Navaho prażone i zmielone nasiona stulisza lekarskiego dodawali do sosów i zup, Czirokezi i Tubatulabal jadali jego liście gotowane i smażone. Również w Europie znalazł kulinarne zastosowanie (jak szpinak, do sosów i sałatek). Jadalne są młode liście i pędy, surowe lub gotowane. Jest raczej mało smaczny, ma specyficzny, piekący smak. Nasion można używać jak przyprawy, podobnie jak gorczycy.
W większych dawkach i często stosowany może być przyczyną lekkiego zatrucia. U dorosłych przedawkowanie może spowodować spowolnienie lub inne zaburzenie rytmu serca. Stosowanie u dzieci jest niewskazane.
Witam!
Pisze Pan o preparatach przygotowanych na bazie świeżego surowca. Czy tak samo wartościowe są preparaty przygotowane z surowca suszonego? Czy ziele zbiera się teraz (to znaczy w maju) podczas kwitnienia, czy może później – gdy roślina owocuje??
Za odpowiedź z góry dziękuję.
witam, jak mozna zamowic stulisz poniewaz w aptece nie jest dostepny
Wybrać się do lasu. Jest bardzo łatwy do rozpoznania i jeszcze kwitnie. W każdym razie u mnie. Ale już chyba niedługo. Ja w każdym razie jutro lub pojutrze będę zbierał bo w końcu zrobiło się pogodnie.
Trochę stulisza już nazbierałem, mam problem bo u mnie rośnie tam gdzie się go niestety nie da zbierać. Jest tego pewnie koło 100 gram suszu. Zasuszyłem kilka egzemplarzy i mogę je ewentualnie chętnym wysłać. Do pani Agaty, jak uzbieram to dam znać i mogę ew. wysłać.
witam,jestem z lodzi .Cz ktos moze mi powiedziec gdzie moge kupic stulisz lekarski.Dziekuje za pomoc .
Kolejne pytanie. Ile procent najlepiej by miał alkohol do sporządzenia nalewki.
Ja stosowałem nalewkę ze stulisza jako komponent więszego zestawu ziół. Wydaje mi się że znacznie wzmocnił działanie nalewki przy kontuzjach. Dziś nastawię wyciąg ale nie na etanolu :, a na znacznie lepszym ekstrahencie. Chcę wykorzysać działanie przeciwzapalne i zarazem fitoncydy stulisza /o ile w suszonym one jeszcze są ?/ jako jeden ze składników mieszanki na stawy oraz do nacierania węzłów chłonnych. Na razie szukam optymalnego składu mieszanki ale działa ona coraz skuteczniej szczególnie wzbogacona o olejki eteryczne, nalewkę gwajakową oraz felandren. Na razie stosują ją chorzy na boreliozę. Wyniki są w każdym razie bardzo obiecujące tylko że mocno działa na początku a potem skutek terapeutyczny słabnie. Trochę to dziwne ale trzeba szukać dalej.